عقیم کردن سگ و گربه: مزایا، معایب و هر آنچه باید بدانید
عقیم‌سازی یکی از مهم‌ترین تصمیماتی است که صاحبان سگ و گربه باید درباره حیوان خانگی خود بگیرند. این عمل نه‌تنها از تکثیر کنترل‌نشده و افزایش جمعیت حیوانات بی‌سرپرست جلوگیری می‌کند، بلکه مزایای متعددی برای سلامت و رفتار حیوان به همراه دارد. بااین‌حال، برخی صاحبان حیوانات خانگی درباره این عمل دچار تردید هستند و سوالات زیادی در ذهن دارند.
در این مقاله، رتو پت شاپ همه چیز درباره عقیم‌سازی سگ و گربه، فواید، معایب، بهترین زمان انجام و مراقبت‌های پس از عمل را بررسی می‌کنذ.
۱. عقیم‌سازی چیست؟
عقیم‌سازی (Neutering در نرها و Spaying در ماده‌ها) یک جراحی رایج دامپزشکی است که در آن اندام‌های تولیدمثلی سگ یا گربه برداشته می‌شود.
✅ در حیوانات ماده: طی عمل جراحی، رحم و تخمدان‌ها برداشته می‌شود.
✅ در حیوانات نر: بیضه‌ها خارج می‌شود، اما سایر اندام‌های تناسلی دست‌نخورده باقی می‌مانند.
این جراحی تحت بیهوشی کامل انجام می‌شود و معمولاً حیوان در مدت کوتاهی بهبود می‌یابد.
۲. مزایای عقیم‌سازی سگ و گربه
۲.۱. کاهش خطر بیماری‌های جدی
✅ در ماده‌ها:
کاهش احتمال ابتلا به سرطان پستان (در صورت عقیم‌سازی قبل از اولین فحلی، این خطر تقریباً به صفر می‌رسد).
پیشگیری از عفونت‌های رحمی (پیومتر) که می‌تواند کشنده باشد.
جلوگیری از سرطان تخمدان و رحم.
✅ در نرها:
کاهش خطر ابتلا به سرطان بیضه.
کاهش مشکلات پروستات که در سگ‌های مسن شایع است.
کاهش رفتارهای مرتبط با هورمون‌های جنسی، مانند علامت‌گذاری با ادرار.
۲.۲. کاهش رفتارهای نامطلوب و پرخاشگری
🔹 کاهش علامت‌گذاری با ادرار: سگ‌ها و گربه‌های نر معمولاً با ادرار، قلمرو خود را مشخص می‌کنند. عقیم‌سازی این رفتار را کاهش می‌دهد.
🔹 کاهش پرخاشگری: در برخی حیوانات، تستوسترون باعث پرخاشگری نسبت به سایر حیوانات یا حتی انسان‌ها می‌شود. با عقیم‌سازی، این رفتارها کمتر می‌شود.
🔹 جلوگیری از فرار و ولگردی: حیوانات غیرعقیم مخصوصاً در فصل جفت‌گیری، برای پیدا کردن جفت ممکن است از خانه فرار کنند و در معرض تصادف، دعوا با حیوانات دیگر یا دزدیده شدن قرار بگیرند.
🔹 کاهش رفتارهای جنسی: در سگ‌ها و گربه‌های نر، عقیم‌سازی تمایل به جفت‌گیری و رفتارهای مرتبط مانند سوار شدن (Mounting) روی اشیا یا افراد را کاهش می‌دهد.
۲.۳. جلوگیری از بارداری ناخواسته و کنترل جمعیت حیوانات بی‌سرپرست
🐶🐱 سالانه میلیون‌ها سگ و گربه در خیابان‌ها یا پناهگاه‌ها رها می‌شوند. با عقیم‌سازی، از تولد توله‌ها و بچه‌گربه‌هایی که ممکن است بی‌سرپرست بمانند، جلوگیری می‌شود.
۳. معایب و نگرانی‌های رایج درباره عقیم‌سازی
🔴 افزایش وزن:
برخی حیوانات پس از عقیم‌شدن، دچار افزایش وزن می‌شوند. کنترل رژیم غذایی و افزایش فعالیت بدنی می‌تواند از این مشکل جلوگیری کند.
🔴 بیهوشی و جراحی:
هر جراحی با خطرات بیهوشی همراه است، اما در کل، عقیم‌سازی یک عمل ایمن و کم‌خطر محسوب می‌شود، مخصوصاً اگر توسط یک دامپزشک باتجربه انجام شود.
🔴 تغییر در سطح انرژی:
برخی حیوانات ممکن است پس از عقیم‌شدن، کمی آرام‌تر شوند، اما این به معنی کاهش هوشیاری یا بازیگوشی نیست.
۴. بهترین زمان برای عقیم‌سازی سگ و گربه
📌 سگ‌ها: بهترین زمان برای عقیم‌سازی ۶ تا ۹ ماهگی است، اما می‌توان این عمل را در سنین بالاتر نیز انجام داد. در نژادهای بزرگ‌تر، برخی دامپزشکان توصیه می‌کنند که کمی بیشتر صبر شود تا رشد کامل شود.
📌 گربه‌ها: گربه‌های ماده می‌توانند از ۵ ماهگی فحل شوند، بنابراین بهتر است بین ۴ تا ۶ ماهگی عقیم‌سازی شوند. گربه‌های نر نیز می‌توانند از ۵ ماهگی عقیم شوند.
❗ اگر حیوان شما قبلاً زایمان کرده یا فحل شده، همچنان امکان عقیم‌سازی وجود دارد.
۵. مراقبت‌های بعد از جراحی عقیم‌سازی
۵.۱. روزهای اول بعد از عمل:
✔ حیوان را در جای آرام و بدون استرس نگه دارید.
✔ از لیسیدن یا جویدن بخیه‌ها جلوگیری کنید (می‌توان از یقه الیزابت استفاده کرد).
✔ مقدار غذا را در روز اول کمتر کنید، زیرا بیهوشی ممکن است باعث حالت تهوع شود.
✔ اگر حیوان بی‌حال، بی‌اشتها یا دارای ترشحات غیرعادی از محل جراحی بود، فوراً به دامپزشک اطلاع دهید.
۵.۲. بازگشت به فعالیت طبیعی:
✅ معمولاً پس از ۱۰ تا ۱۴ روز زخم جراحی بهبود می‌یابد.
✅ تا زمان بهبودی کامل، از فعالیت شدید، پریدن و بازی‌های پرتحرک جلوگیری کنید.
✅ پس از برداشتن بخیه‌ها، حیوان می‌تواند به برنامه عادی زندگی خود بازگردد.
۶. آیا عقیم‌سازی برای همه سگ‌ها و گربه‌ها مناسب است؟
در بیشتر موارد، عقیم‌سازی توصیه می‌شود، اما در برخی موارد خاص، ممکن است این عمل مناسب نباشد:
❌ حیوانات دارای مشکلات خاص سلامتی (مانند بیماری‌های قلبی یا مشکلات کلیوی).
❌ برخی سگ‌های نژاد بزرگ که دامپزشک توصیه می‌کند عقیم‌سازی را به تعویق بیندازند.
❌ حیواناتی که برای برنامه‌های پرورش مجاز (با هدف اصلاح نژاد) در نظر گرفته شده‌اند.
۷. عقیم‌سازی و طول عمر حیوان
🔹 تحقیقات نشان داده است که سگ‌ها و گربه‌های عقیم‌شده عمر طولانی‌تری نسبت به همتایان غیرعقیم خود دارند.
🔹 دلیل این موضوع، کاهش خطر بیماری‌های جدی مانند سرطان و عفونت‌های رحمی و همچنین کاهش رفتارهای خطرناک مانند ولگردی و تصادفات خیابانی است.
نتیجه‌گیری: آیا باید سگ یا گربه خود را عقیم کنیم؟
✅ اگر می‌خواهید حیوان خانگی سالم‌تر، آرام‌تر و بدون مشکلات رفتاری داشته باشید، عقیم‌سازی یکی از بهترین تصمیم‌هاست.
✅ این عمل به کاهش جمعیت حیوانات بی‌سرپرست کمک کرده و از بسیاری از بیماری‌های جدی پیشگیری می‌کند.
✅ با رعایت نکات مراقبتی، حیوان شما بعد از عقیم‌سازی زندگی سالم و شادی خواهد داشت.
✨ عقیم‌سازی، یک تصمیم آگاهانه و مسئولانه برای آینده بهتر حیوانات است!
